Nova varijanta koronavirusa XEC prvi put je otkrivena u junu u Manchester-u i od tada se proširila u mnogim zemljama Evrope, kao i u Sjevernoj Americi i Aziji. U Njemačkoj se XEC takođe sve češće javlja, njen udio u svim slučajevima zaraze koronavirusom iznosio je 39 posto prema podacima od 22. oktobra, prema najnovijem ARE sedmičnom izvještaju za 42. kalendarsku sedmicu Instituta Robert Koch (RKI), a sedmicu ranije iznosio je 34 posto. Najčešći tip koronavirusa je i dalje KP.3.1.1, čiji je udio bio 40 posto. Stručnjaci sumnjaju da će XEC postati dominantna varijanta tokom zime.
Šta je varijanta XEC?
XEC je rekombinantna varijanta koronavirusa, to znači da kombinuje genetske elemente različitih virusnih linija. Takve rekombinacije mogu nastati kada je osoba istovremeno zaražena sa nekoliko varijanti virusa koje razmjenjuju genetski materijal. Tačno porijeklo XEC-a još uvijek nije poznato, ali sadrži mutacije koje su prisutne i u ranijim varijantama kao što su Delta i Omikron.
Koliko je XEC zarazan?
Iako završni podaci još uvijek nisu dostupni, prva istraživanja sugerišu da bi XEC mogao biti lakše prenosiv. Razlog za to može biti njegova rekombinacija sa dijelovima Omikron varijante, koja je poznata po visokoj stopi zaraznosti. Promjena u šiljastom proteinu omogućava XEC-u da se lakše veže za ljudske ćelije. Širenje ove varijante trenutno se pomno prati kako bi se utvrdilo koliko je zarazna u poređenju sa prethodnim varijantama virusa.
Da li je XEC opasniji od drugih korona varijanti?
Trenutno nema naznaka da XEC dovodi do težih oblika bolesti ili da lakše zaobilazi imunitet. Prema Svjetskoj zdravstvenoj organizaciji (WHO) i Evropskom centru za prevenciju i kontrolu bolesti (ECDC), nijedna od trenutno dominantnih varijanti koronavirusa ne izaziva posebno tešku Covid bolest. Rizik za javno zdravlje ECDC i RKI i dalje procjenjuju kao nizak.
Simptomi XEC-a uglavnom su slični onima ranijih varijanti. Čini se da XEC nije povezan sa specifičnom simptomatikom: “Mislim da je izuzetno teško zaključiti podliniju na osnovu pojedinačnih Covid simptoma”, kaže Hajo Zeeb iz Leibniz Instituta za preventivna istraživanja i epidemiologiju (BIPS). Simptomi Covida su previše raznovrsni, a česti znaci infekcije uključuju:
-Povišenu temperaturu
-Kašalj
-Umor
-Grlobolju
-Glavobolju
-Gubitak ukusa i mirisa (rjeđe kod novih varijanti)
-Poteškoće sa disanjem u težim slučajevima
Da li dosadašnje vakcine pružaju zaštitu?
Ključno pitanje kod novih varijanti virusa je koliko su postojeće vakcine protiv njih djelotvorne. Varijanta XEC sadrži mutacije koje virusu potencijalno olakšavaju djelimično izbjegavanje imunološke odbrane – slično kao kod Omikron varijante. Ipak, vakcine i dalje pružaju snažnu zaštitu od težih oblika bolesti i hospitalizacije.
Sandra Ciesek, direktorica Instituta za medicinsku virologiju Univerzitetske bolnice u Frankfurt-u, upozorava da koronu ne treba olako shvatiti. Više infekcija znači i više teških slučajeva, a posebno su ugroženi ljudi sa slabim imunološkim sistemom: “Svi koji pripadaju rizičnim grupama, koji nemaju zdrav imunitet ili bi mogli očekivati teži tok bolesti, dobro bi učinili da se sada vakcinišu kako se ne bi zarazili tokom talasa”, kaže Ciesek. Stalna komisija za vakcinaciju (Stiko) takođe preporučuje osobama starijim od 60 godina i odraslima sa hroničnim bolestima da dobiju jesenju dopunsku dozu. Proizvođači vakcina rade na daljem razvoju svojih preparata kako bi ih učinili djelotvornijima i protiv novih varijanti kao što je XEC.
Uobičajeni antivirusni lijekovi koji se koriste za liječenje COVID-19 i dalje su djelotvorni protiv varijante XEC. To se posebno odnosi na lijekove poput Paxlovida, koji sprečavaju virus da se replikuje u tijelu. Djelotvornost ovih tretmana protiv XEC-a i dalje se dodatno istražuje.
Za prevenciju i dalje vrijede opšte mjere koje su se pokazale efikasnima kod ranijih varijanti:
-Nošenje maski u zatvorenim prostorijama, posebno tamo gdje je loša ventilacija
-Redovno pranje ruku
-Držanje distance u velikim gužvama
-Redovno brzo testiranje kod simptoma ili nakon kontakta sa zaraženim osobama
Zaključak: Šta znamo o varijanti XEC?
Varijanta XEC koronavirusa predstavlja još jednu mutaciju koja bi mogla uticati na tok pandemije. Iako je možda lakše prenosiva, za sada nema dokaza da izaziva teže oblike bolesti u odnosu na prethodne varijante. Simptomi su uglavnom slični onima ranijih mutacija, a dostupne vakcine i dalje pružaju zaštitu, posebno od težih oblika bolesti. Zdravstvene vlasti i dalje pomno prate uticaj varijante XEC.
M. Ilić
Izvor: br.de
