Svi sveti, odnosno 1. novembar se u Bayer uobičajeno obilježava kao dan sjećanja na umrle uz molitvu na groblju i posjetu mezarima, a potom kafu i kolač s porodicom. Teološki – 2. novembar, odnosno Zadušni dan, je dan kada se vjernici sjećaju pokojnika.
Svi sveti je praznik, kako mu ime govori, svih svetaca, ali ne samo onih koji su zvanično kanonizovani. Katolička crkva na Dan Svih svetih ispovijeda da “postoji velika grupa ljudi iz svih vremena i naroda čiji su životi bili uspješni i u vrijeme kada su živjeli, ali i zauvijek” što promoviše vjerovanje da se mnogi umrli mogu poštovati kao sveci.
Prvobitno su Svi sveti bili nakon Uskrsa
Praznik vuče svoje porijeklo iz srednjeg vijeka kada se broj mučenika koji su postali sveci naglo povećao i stoga je ustanovljen poseban praznik za njih. Od sedmog vijeka pa nadalje svetkovina se u zapadnoj crkvi održavala u prvi petak iza Uskrsa.
Komemoracija mrtvima je paralelna s umiranjem prirode u jesen
U 8. vijeku papa Grgur III je odredio da se Dan Svih svetih slavi u gradu Rimu 1. novembra. Zemlje poput Irske i Francuske usvojile su novi datum i 835. godine papa Grgur IV odredio je 1. novembar za Dan Svih Svetih za cijelu Zapadnu Crkvu. Teološki se ovaj datum povezuje, između ostalog, s „umirućom prirodom“ u kasnu jesen.
Danas se Dan Svih svetih i Dušni dan smatraju početkom „mjeseca mrtvih“ u kom se obilježava 20. novembar kao Nedjelje mrtvih ili protestantski, odnosno evangelistički dan sjećanja, 13. novembar kao Dan sjećanja i 16. novembar kao Dan pokajanja.
Svi sveti i Dušni dan
Tradicionalno, Svi sveti obilježavaju sjećanje na mučenike i svece, a Dušni dan je dan molitve za sve umrle vjernike. Dušni dan osnovao je 998. godine opat Odilo iz Klunija koji je kasnije i sam kanonizovan. Tada su ljudi još vjerovali da “siromašne duše” nakon smrti spaljuju u čistilištu i dan koriste za molitve, zagovore i prodaju oprosta. Odilo je izmislio Festival kao lagani prelaz s Dana Svih svetih koji je dan ranije. Oba dana siromašni ljudi koji bi se našli na putu bila bi nahranjeni hljebom i vinom, zvona su zvonila kao na velikim praznicima, a bdijenje je proslavljeno sa devet čitanja i na svim bogosluženjima čitani su dopunski psalmi. Prilikom “izmišljanja” festivala iguman Odilo se oslanjao na postojeće elemente narodne pobožnosti kao što je simbolika uskršnjeg svjetla da bi kroz život otjerao Veliki petak ili smrt.
Državni praznik u mnogim zemljama
U mnogim katoličkim zemljama Dan Svih svetih 1. novembra je državni praznik. Na primjer u Francuskoj, Italiji, Austriji i Filipinima. U Švedskoj i Finskoj praznik pada u subotu između 31. oktobra i 6. novembra, a u Nizozemskoj je ukinut 1960-ih. U Njemačkoj i Švicarskoj Dan Svih svetih se smatra državnim praznikom samo u pretežno katoličkim regijama, osim u Bayernu i u saveznim državama Baden-Württemberg, Nordrhein-Westfalen, Rheinland-Pfalz i u Saarlandu.
Istraživanje pokazalo da Mjesec žalosti igra ulogu samo za manjinu
Sada je ovaj datum važan samo za manjinu odraslih. Na primjer 60 posto ispitanih u reprezentativnom istraživanju Instituta za istraživanje javnog mnijenja YouGov je reklo da ne slave Dan Svih svetih, Dan sjećanja ili nedjelju mrtvih i da ih ne obilježavaju na primjer posjetom groblju ili sjećanjem na preminulu osobu.
(R. Č.)
